अशीच रोजची रात्र आता रंगत होती.
दोनक महिन्याने तिचा विटाळ बंद झाला. विटाळ म्हणजे मासिक पाळी. पाळी बंद झाली की गर्भ राहतो, हे तिला माहीत होते. ती मध्याला म्हणाली,
'मध्या, या महिन्यात मी बाहेर बसली नाही.,
'होवं माय, मी पण पाहिले की यावेळी तू बाहेर बसली नाही. बाहेर बसली की तुला हात लावता येत नाही. मंग आता व माय काय झाले?'
खेड्यात बाईला मासिक पाळी आली की तिला पाळी संपेपर्यंत बाहेर बसावे लागते. तिला हात लावता येत नाही. तिचे खाण्यापिण्याचे साहित्य बाजूला वेगळेच ठेवतात.
'म्हणजे मध्या, मी गरोदर आहे. तुह्या पोराची मी माय होणार.!'
'खरं का वं माय. मी तुह्या पोराचा बाप होणार.! आपल्याला पोरगं होणार.! खूप चांगलं. माय मला खूप आनंद झाला. मी त्याला हाता-खांद्यावर घेऊन मस्त खेळविण '
तिला मात्र काळजी वाटायला लागली. निसर्गाने आपला करिष्मा शेवटी दाखविलाच. म्हणजे तिचं पोट आता एकेक दिवसाने वाढत जाईल. बाईच्या पोटात काही लपत नाही म्हणतात, ते खरेच आहे.
'अरे पण मी बिना नवऱ्याची बाई असतांना मला पोरगं झालं तर लोक काय म्हणतील?' ती काळजीत येऊन म्हणाली.
'होवं माय. तेही खरेच आहे. आता काय करायचं.'
'पाडून टाकू काय? पण देवाने दिलेलं पोर पाडल्याने पाप होते.'
'नाही नको पाडू. आपण पाप करू नाही.' मध्या तिला दिलासा देत म्हणाला..
'तू मघाशी हेपता हेपता म्हणाला होतास की, आपण लगीन करू. म्हणजे तुला नवऱ्यासारखे हेपता येईल म्हणून! मी त्यावेळी हसली होती. पण आता तीच पाळी आपल्यावर आली. आपण खरेच लगीन करायला पाहिजे, तरंच आपली ह्यातून सुटका होईल.. बिनालगीनाने पोटात गर्भ वाढू देणे म्हणजे पाप आहे. मला तुह्या नावाची काळी पोत गळ्यात घातली पाहिजे. त्यासाठी देवाजवळ जाऊन तू काळी पोत माह्या गळ्यात बांधली की आपलं रीतसर लगीन होईल.'
'बरं, आपण देवाजवळ जावून तसंच करू.' मध्याने तिच्या गालाचा मुका घेत तिला म्हणाला.'
'पण माह्या गळ्यात काळी पोत पाहून लोक म्हणतील की इच्या जवळ नवरा नाही नं ही पोत कोणाच्या नावाने बांधते.'
'होवं माय, तेही खरेच आहे.'
'आपण असं करू. पहिल्यांदा देवाजवळ जाऊन पोत बांधू. मग त्याच रात्री आपण आपलं बिर्‍हाड घेऊन दूर कुठेतरी जाऊ, म्हणजे तेथे आपल्याला कोणी ओळखणार नाही.' ती काळजीच्या सुरात मध्याला म्हणाली.
तिने शहरात जावून पटकन काळी पोत, हिरव्या बांगड्या व पायाच्या बोटातील जोडवे विकत आणल्या. कारण नवरा मेला तेव्हा तिने हे सारे त्याच्या नावाने नदीत शिरवल्या होत्या.
संध्याकाळी गावाच्या पाठीमागे ते दोघेही गेलेत. तेथे वडाच्या झाडाखाली शेंदूर लावलेले दोन दगडं होते. त्याला शंकर-पारवती म्हणत. त्याच्या समोरच्या एका खोलगट दगडात दुसरा एक गोल दगड ठेवलेला होता. त्याला लिंगपिंड म्हणत. संभोगाचं प्रतीक आहे म्हणतात ते. लिंग म्हणजे लवडा व पिंड म्हणजे पुदी.
तेथे त्यांनी खायच्या तेलात शेंदूर मिसळून त्या दगडाला लावून त्यांनी पूजा केली. नारळ फोडून त्याचा एक तुकडा त्या दगडासमोर ठेवला. मग तिने पिशवीतील काळ्या मण्याची पोत काढली. मध्याजवळ दिली.
'मध्या, ही पोत बांध माह्या गळ्यात.'
मध्याने ती पोत तिच्या गळ्यात बांधल्याबरोबर ती म्हणाली,
'आता तू या वक्तापासून माहा नवरा झालास.'
मध्या खुशीत येवून तिला म्हणाला,
'म्हणजे आता तुला राजरोसपणे हेपायाला मला परवानगी मिळाली. असेच ना.!'
'हो रे पोरा.' ती आनंदीत होवून त्याला म्हणाली.
'पोरा नाही. नवरा म्हण मला.' मध्याच्या तोंडून हे वाक्य बाहेर पडताच दोघेही खळाळून हसले. हातात तिने बांगड्या घातल्या. पायाच्या बोटात जोडवे घातले.
घरी पालावर आल्यावर त्याच रात्री ते डोक्यावर बिर्‍हाड घेऊन दूर निघून गेले.
दूरच्या गावात गेल्यावर दोघेही तेथे नवरा-बायको सारखे राहायला लागले. पहिला मुलगा झाला. आणखी दीड वर्षाने तिला मुलगी झाली.
तेवढ्यात 'हम दो, हमारे दो.' 'कुटुंब लहान सुख महान.' असे कुटुंब नियोजनाचे वारे वाहत होते. कुटुंब नियोजन करणाऱ्यांना सरकार पैसे देत. त्याशिवाय ज्या कर्मचाऱ्यांना केस मिळायची ते पण आणखी पैसे देत. म्हणून मध्याने सरकारी दवाखान्यात जाऊन नसबंदीचे ऑपरेशन करून घेतले. त्यामुळे त्याची आई परत गरोदर राहिली नाही.
हे दोघं पोरं पण वयात आले. पोरीची मासिक पाळी सुरु झाली. तिच्या छातीवरचे स्तन भरत चालले होते. त्यालाही मिसरूड फुटली होती. दोघांच्याही चेहऱ्यावर मुरुमाच्या पुटकुळ्या उमटल्या होत्या. तेव्हा त्यांना त्यांच्या लग्नाची काळजी लागली. कसं लग्न जुळणार? नाही गणगोत ना जातीचे लोक!
त्यांनी या दोघां बहिण-भावाचे आपसात लग्न लावून दिले तर होऊ शकते. या उपायावर त्यांनी दोघांनी खोलवर विचार केला. पण हे पोरं या गोष्टीला तरी कसे तयार होतील, असा प्रश्न त्यांना पडला. मग त्यांना युक्ती सुचली. त्यांचे जर आपसात शरीरसंबंध घडवून आणले तर त्यांना आपसात लग्न करायला आपण भाग पाडू शकतो. जसे आपण मायलेकाचे आता नवरा-बायको झालो तसे.
ते चौघेही पालात झोपत असत. मग एका रात्री मध्या व त्याची माय रात्रीला उठून बाहेर अंगणात येवून झोपलेत. जसे एखाद्यावेळी त्यांना हेपायची लहर आली की ते तसे करत होते. मग ते दोघेच फक्त बहिण-भाऊ पालात झोपले होते.
ते रात्रीला नकळत एकेमेकाजवळ कसे आले ते त्यांना कळलेच नाही. त्यांनी डोळे उघडले तर त्यांचे आई-बाप बाहेर हेपायला गेले असावे, हे त्यांच्या लक्षात आले. मग त्यालाही आता बहिणीला हेपायची इच्छा झाली. म्हणून त्याने आपला हात तिच्या छातीवर ठेवला. तिचा काहीच प्रतिसाद दिसला नाही. .मग हळूच हात पोलका वर नेऊन तिच्या छातीवरचे गोळे कुरवाळयला लागला. अजून तिचे स्तन परिपक्व व मोठे झाले नव्हते. इकडे त्याचा लवडा मात्र मोठा व ताठ झाला होता. मग त्याने तिच्या साडीवर हात नेला. परकर व साडी वर करून तिच्या मांड्या चोळू लागला. मग तिलाही चेतना आली. त्याला जवळ ओढून तिने त्याच्या चड्डीत हात टाकून सरळ त्याचा मोठा झालेला लवडा हातात पकडला. तो मग तिच्या अंगावर होवून परकर वर सरकवून चड्डीतला लवडा बाहेर काढून तिच्या पुदिवर घासायला लागला. तिची पुदी अजूनही तयार नं झाल्याने आतमध्ये लवकर घुसत नव्हता. पोलक्यातले तिचे स्तन हळूच कुरवाळायला लागला..बराच वेळ प्रयत्न करून त्याचा लवडा थोडासा तिच्या पुदित गेला खरा. पण तिला त्रास होत होता. ती त्याच्या कानाजवळ जाऊन म्हणाली, 'नको नं रे. आग होत आहे. काढून घे ना .'
'बरं बाई. काढून घेतो.' असं म्हणून त्याने लवडा तिच्या पुदितून बाहेर काढला. थोड्यावेळाने त्यांचे आई-बाप पालात आले. तेव्हा दिवस उजाळला होता.
दुसऱ्या रात्री आधीच्या रात्रीसारखाच तोच प्रकार झाला. त्या दोघा बहिण-भावाचे शरीरसंबंध काही जुळले नाही. चार-पाच रात्रीच्या प्रयत्नाने मात्र एकदाचे त्यांचा शरीरसंबंध बिनधोक पार पडला. त्यानंतर रोजच त्या दोघांना अशीच ते संधी उपलब्ध करून देत होते. त्यानंतर दोन महीने झाली तरीही ती बाहेर बसली नाही. म्हणजे तिची मासिक पाळी बंद झाली, ही गोष्ट आईला कळायला वेळ लागला नाही. म्हणजे भावापासून तिला निश्चितच दिवसं गेले. याची तिला खात्री पटली. ही गोष्ट आईने मध्याला सांगितली. तेव्हा दोघांनाही मोठा आनंद झाला.
दोघांनाही जवळ बोलावून आईने तिला म्हटले,
'तुला दिवसं गेलेत हे मला कळले आहे. पण नवऱ्याशिवाय दिवसं जाणं हे पाप आहे. यासाठी तुम्ही दोघांनी एकमेकांशी लगीन करायला पाहिजे.' 'लग्नाला दोघेही बहिण-भाऊ हो नाही करत पण शेवटी मोठ्या खुशीने तयार झालेत. परंतु एक अडचण अशी होती की या गावातील लोकांना त्यांचे बहिण-भावाचे नाते माहीत होते.
म्हणून पालासहित सामानाचे बोचके बांधून दुसऱ्या गावाला राहायला गेलेत. मग त्यांनी तेथे पाल टाकला. दुसऱ्या दिवशी ते चौघेही गावाबाहेरच्या देवाजवळ गेले. तेथे पूजा करून भावाने बहिणीच्या गळ्यात काळ्या मण्याची गाठी बांधली. तेव्हापासून त्यांच नातं बदललं. बहिण-भावाचे आता ते नवरा-बायको झालेत.
संध्याकाळी घरी आल्यावर बापाने पोरांसाठी जवळच दुसरा पाल टाकून दिला. अंधार पडल्यावर पोरं पालात घुसले आणि लग्नानंतरची पहिली रात्र त्यांनी नवीन घरात साजरी केली.
माय-लेकापासून झालेली सुरुवात बहिण-भावापर्यंत येऊन ठेपली. नवरा-बायको म्हणून राहण्यास त्यांना परिस्थितीने भाग पाडले, हे जरी खरे असले; तरीही हा प्रकार आणखी कुठपर्यंत सुरु राहील, देवच जाणे !
दोनक महिन्याने तिचा विटाळ बंद झाला. विटाळ म्हणजे मासिक पाळी. पाळी बंद झाली की गर्भ राहतो, हे तिला माहीत होते. ती मध्याला म्हणाली,
'मध्या, या महिन्यात मी बाहेर बसली नाही.,
'होवं माय, मी पण पाहिले की यावेळी तू बाहेर बसली नाही. बाहेर बसली की तुला हात लावता येत नाही. मंग आता व माय काय झाले?'
खेड्यात बाईला मासिक पाळी आली की तिला पाळी संपेपर्यंत बाहेर बसावे लागते. तिला हात लावता येत नाही. तिचे खाण्यापिण्याचे साहित्य बाजूला वेगळेच ठेवतात.
'म्हणजे मध्या, मी गरोदर आहे. तुह्या पोराची मी माय होणार.!'
'खरं का वं माय. मी तुह्या पोराचा बाप होणार.! आपल्याला पोरगं होणार.! खूप चांगलं. माय मला खूप आनंद झाला. मी त्याला हाता-खांद्यावर घेऊन मस्त खेळविण '
तिला मात्र काळजी वाटायला लागली. निसर्गाने आपला करिष्मा शेवटी दाखविलाच. म्हणजे तिचं पोट आता एकेक दिवसाने वाढत जाईल. बाईच्या पोटात काही लपत नाही म्हणतात, ते खरेच आहे.
'अरे पण मी बिना नवऱ्याची बाई असतांना मला पोरगं झालं तर लोक काय म्हणतील?' ती काळजीत येऊन म्हणाली.
'होवं माय. तेही खरेच आहे. आता काय करायचं.'
'पाडून टाकू काय? पण देवाने दिलेलं पोर पाडल्याने पाप होते.'
'नाही नको पाडू. आपण पाप करू नाही.' मध्या तिला दिलासा देत म्हणाला..
'तू मघाशी हेपता हेपता म्हणाला होतास की, आपण लगीन करू. म्हणजे तुला नवऱ्यासारखे हेपता येईल म्हणून! मी त्यावेळी हसली होती. पण आता तीच पाळी आपल्यावर आली. आपण खरेच लगीन करायला पाहिजे, तरंच आपली ह्यातून सुटका होईल.. बिनालगीनाने पोटात गर्भ वाढू देणे म्हणजे पाप आहे. मला तुह्या नावाची काळी पोत गळ्यात घातली पाहिजे. त्यासाठी देवाजवळ जाऊन तू काळी पोत माह्या गळ्यात बांधली की आपलं रीतसर लगीन होईल.'
'बरं, आपण देवाजवळ जावून तसंच करू.' मध्याने तिच्या गालाचा मुका घेत तिला म्हणाला.'
'पण माह्या गळ्यात काळी पोत पाहून लोक म्हणतील की इच्या जवळ नवरा नाही नं ही पोत कोणाच्या नावाने बांधते.'
'होवं माय, तेही खरेच आहे.'
'आपण असं करू. पहिल्यांदा देवाजवळ जाऊन पोत बांधू. मग त्याच रात्री आपण आपलं बिर्‍हाड घेऊन दूर कुठेतरी जाऊ, म्हणजे तेथे आपल्याला कोणी ओळखणार नाही.' ती काळजीच्या सुरात मध्याला म्हणाली.
तिने शहरात जावून पटकन काळी पोत, हिरव्या बांगड्या व पायाच्या बोटातील जोडवे विकत आणल्या. कारण नवरा मेला तेव्हा तिने हे सारे त्याच्या नावाने नदीत शिरवल्या होत्या.
संध्याकाळी गावाच्या पाठीमागे ते दोघेही गेलेत. तेथे वडाच्या झाडाखाली शेंदूर लावलेले दोन दगडं होते. त्याला शंकर-पारवती म्हणत. त्याच्या समोरच्या एका खोलगट दगडात दुसरा एक गोल दगड ठेवलेला होता. त्याला लिंगपिंड म्हणत. संभोगाचं प्रतीक आहे म्हणतात ते. लिंग म्हणजे लवडा व पिंड म्हणजे पुदी.
तेथे त्यांनी खायच्या तेलात शेंदूर मिसळून त्या दगडाला लावून त्यांनी पूजा केली. नारळ फोडून त्याचा एक तुकडा त्या दगडासमोर ठेवला. मग तिने पिशवीतील काळ्या मण्याची पोत काढली. मध्याजवळ दिली.
'मध्या, ही पोत बांध माह्या गळ्यात.'
मध्याने ती पोत तिच्या गळ्यात बांधल्याबरोबर ती म्हणाली,
'आता तू या वक्तापासून माहा नवरा झालास.'
मध्या खुशीत येवून तिला म्हणाला,
'म्हणजे आता तुला राजरोसपणे हेपायाला मला परवानगी मिळाली. असेच ना.!'
'हो रे पोरा.' ती आनंदीत होवून त्याला म्हणाली.
'पोरा नाही. नवरा म्हण मला.' मध्याच्या तोंडून हे वाक्य बाहेर पडताच दोघेही खळाळून हसले. हातात तिने बांगड्या घातल्या. पायाच्या बोटात जोडवे घातले.
घरी पालावर आल्यावर त्याच रात्री ते डोक्यावर बिर्‍हाड घेऊन दूर निघून गेले.
दूरच्या गावात गेल्यावर दोघेही तेथे नवरा-बायको सारखे राहायला लागले. पहिला मुलगा झाला. आणखी दीड वर्षाने तिला मुलगी झाली.
तेवढ्यात 'हम दो, हमारे दो.' 'कुटुंब लहान सुख महान.' असे कुटुंब नियोजनाचे वारे वाहत होते. कुटुंब नियोजन करणाऱ्यांना सरकार पैसे देत. त्याशिवाय ज्या कर्मचाऱ्यांना केस मिळायची ते पण आणखी पैसे देत. म्हणून मध्याने सरकारी दवाखान्यात जाऊन नसबंदीचे ऑपरेशन करून घेतले. त्यामुळे त्याची आई परत गरोदर राहिली नाही.
हे दोघं पोरं पण वयात आले. पोरीची मासिक पाळी सुरु झाली. तिच्या छातीवरचे स्तन भरत चालले होते. त्यालाही मिसरूड फुटली होती. दोघांच्याही चेहऱ्यावर मुरुमाच्या पुटकुळ्या उमटल्या होत्या. तेव्हा त्यांना त्यांच्या लग्नाची काळजी लागली. कसं लग्न जुळणार? नाही गणगोत ना जातीचे लोक!
त्यांनी या दोघां बहिण-भावाचे आपसात लग्न लावून दिले तर होऊ शकते. या उपायावर त्यांनी दोघांनी खोलवर विचार केला. पण हे पोरं या गोष्टीला तरी कसे तयार होतील, असा प्रश्न त्यांना पडला. मग त्यांना युक्ती सुचली. त्यांचे जर आपसात शरीरसंबंध घडवून आणले तर त्यांना आपसात लग्न करायला आपण भाग पाडू शकतो. जसे आपण मायलेकाचे आता नवरा-बायको झालो तसे.
ते चौघेही पालात झोपत असत. मग एका रात्री मध्या व त्याची माय रात्रीला उठून बाहेर अंगणात येवून झोपलेत. जसे एखाद्यावेळी त्यांना हेपायची लहर आली की ते तसे करत होते. मग ते दोघेच फक्त बहिण-भाऊ पालात झोपले होते.
ते रात्रीला नकळत एकेमेकाजवळ कसे आले ते त्यांना कळलेच नाही. त्यांनी डोळे उघडले तर त्यांचे आई-बाप बाहेर हेपायला गेले असावे, हे त्यांच्या लक्षात आले. मग त्यालाही आता बहिणीला हेपायची इच्छा झाली. म्हणून त्याने आपला हात तिच्या छातीवर ठेवला. तिचा काहीच प्रतिसाद दिसला नाही. .मग हळूच हात पोलका वर नेऊन तिच्या छातीवरचे गोळे कुरवाळयला लागला. अजून तिचे स्तन परिपक्व व मोठे झाले नव्हते. इकडे त्याचा लवडा मात्र मोठा व ताठ झाला होता. मग त्याने तिच्या साडीवर हात नेला. परकर व साडी वर करून तिच्या मांड्या चोळू लागला. मग तिलाही चेतना आली. त्याला जवळ ओढून तिने त्याच्या चड्डीत हात टाकून सरळ त्याचा मोठा झालेला लवडा हातात पकडला. तो मग तिच्या अंगावर होवून परकर वर सरकवून चड्डीतला लवडा बाहेर काढून तिच्या पुदिवर घासायला लागला. तिची पुदी अजूनही तयार नं झाल्याने आतमध्ये लवकर घुसत नव्हता. पोलक्यातले तिचे स्तन हळूच कुरवाळायला लागला..बराच वेळ प्रयत्न करून त्याचा लवडा थोडासा तिच्या पुदित गेला खरा. पण तिला त्रास होत होता. ती त्याच्या कानाजवळ जाऊन म्हणाली, 'नको नं रे. आग होत आहे. काढून घे ना .'
'बरं बाई. काढून घेतो.' असं म्हणून त्याने लवडा तिच्या पुदितून बाहेर काढला. थोड्यावेळाने त्यांचे आई-बाप पालात आले. तेव्हा दिवस उजाळला होता.
दुसऱ्या रात्री आधीच्या रात्रीसारखाच तोच प्रकार झाला. त्या दोघा बहिण-भावाचे शरीरसंबंध काही जुळले नाही. चार-पाच रात्रीच्या प्रयत्नाने मात्र एकदाचे त्यांचा शरीरसंबंध बिनधोक पार पडला. त्यानंतर रोजच त्या दोघांना अशीच ते संधी उपलब्ध करून देत होते. त्यानंतर दोन महीने झाली तरीही ती बाहेर बसली नाही. म्हणजे तिची मासिक पाळी बंद झाली, ही गोष्ट आईला कळायला वेळ लागला नाही. म्हणजे भावापासून तिला निश्चितच दिवसं गेले. याची तिला खात्री पटली. ही गोष्ट आईने मध्याला सांगितली. तेव्हा दोघांनाही मोठा आनंद झाला.
दोघांनाही जवळ बोलावून आईने तिला म्हटले,
'तुला दिवसं गेलेत हे मला कळले आहे. पण नवऱ्याशिवाय दिवसं जाणं हे पाप आहे. यासाठी तुम्ही दोघांनी एकमेकांशी लगीन करायला पाहिजे.' 'लग्नाला दोघेही बहिण-भाऊ हो नाही करत पण शेवटी मोठ्या खुशीने तयार झालेत. परंतु एक अडचण अशी होती की या गावातील लोकांना त्यांचे बहिण-भावाचे नाते माहीत होते.
म्हणून पालासहित सामानाचे बोचके बांधून दुसऱ्या गावाला राहायला गेलेत. मग त्यांनी तेथे पाल टाकला. दुसऱ्या दिवशी ते चौघेही गावाबाहेरच्या देवाजवळ गेले. तेथे पूजा करून भावाने बहिणीच्या गळ्यात काळ्या मण्याची गाठी बांधली. तेव्हापासून त्यांच नातं बदललं. बहिण-भावाचे आता ते नवरा-बायको झालेत.
संध्याकाळी घरी आल्यावर बापाने पोरांसाठी जवळच दुसरा पाल टाकून दिला. अंधार पडल्यावर पोरं पालात घुसले आणि लग्नानंतरची पहिली रात्र त्यांनी नवीन घरात साजरी केली.
माय-लेकापासून झालेली सुरुवात बहिण-भावापर्यंत येऊन ठेपली. नवरा-बायको म्हणून राहण्यास त्यांना परिस्थितीने भाग पाडले, हे जरी खरे असले; तरीही हा प्रकार आणखी कुठपर्यंत सुरु राहील, देवच जाणे !
